Doğal Dil İşleme (DLİ), insan dilini anlama ve üretme yeteneğine sahip yapay zekâ algoritmalarını içeren bir bilgi işleme alanıdır. Bu alanda, makine öğrenme, derin öğrenme ve yapay sinir ağları gibi teknikler kullanılarak metin, konuşma ve dil öğelerinin anlamını çıkarmak için çeşitli yöntemler geliştirilir. DLİ'nin bir alt dalı olarak, konuşma tanıma ve konuşma sentezi, insanların konuşmalarını tanıma ve üretme yeteneğini yapay zeka sistemlerine kazandırmayı hedefler.
Konuşma tanıma, konuşma sesini alıp onu metne dönüştüren bir teknolojidir. Bu alandaki temel hedef, konuşan kişinin anlattığı şeyleri anlamak ve çıkarımlar yapabilmektir. Konuşma tanıma sistemleri, ses sinyallerini analiz ederek farklı dil özelliklerini tanımaya çalışır. Bu süreç, sesin frekansı, ritmi, vurgusu, tonlaması gibi faktörlerin incelenmesini içerir. Dilbilgisi ve sözdizimi kuralları, metinlerin anlamının doğru bir şekilde çıkarılması için kullanılır. Konuşma tanıma algoritmaları, genellikle gelişmiş yapay sinir ağları kullanarak büyük miktarda veriye dayanarak eğitilir. Bu veri genellikle ses kayıtlarından veya konuşma veritabanlarından elde edilen büyük veri setleridir.
Konuşma sentezi ise, metinden konuşma sesi oluşturma işlemidir. Bu teknoloji, yazılı metinleri sesli bir şekilde okuyabilen sistemlerin geliştirilmesini içerir. Konuşma sentezi, bir metin girdisi aldığında, belirlenmiş bir dilde ve belirli bir ses tonunda doğal bir konuşma üretir. Konuşma sentezi sistemi, dilbilgisi, sözdizimi kuralları ve ses birimleri ile çalışır. Dil birimleri (fonemler), sesleri ve hangi sesin hangi metinde çıkarılacağını belirleyen bir dizi kuraldır. Yapay sinir ağları ve makine öğrenme algoritmaları, konuşma sentezi sistemlerini geliştirmek için kullanılan yaygın yöntemlerdir.
Türkçe konuşma tanıma ve konuşma sentezi, Türk dilinin özelliklerine uygun olarak geliştirilen algoritmalara dayanır. Türkçe'nin yapısı, fiil çekimleri, ünlü uyumları ve eklemeli dil yapısı gibi bazı zorluklarla birlikte gelir. Bu nedenle, Türkçe konuşma tanıma ve konuşma sentezi sistemleri, Türk dilinin özel gereksinimlerini de dikkate alarak tasarlanmalıdır.
doğal dil işleme alanında konuşma tanıma ve konuşma sentezi, dilin anlaşılması ve üretilmesi yeteneklerini yapay zeka sistemlerine kazandıran önemli teknolojilerdir. Türkçe için de özelleştirilmiş algoritmalar ve yapay sinir ağları kullanılarak geliştirilen sistemler, Türkçe konuşan insanlara daha akıcı ve doğal bir deneyim sunabilir."
